موزه جواهرات ملی ایران در خزانه بانک مرکزی ایران قرار دارد و به صورت موزه نیز استفاده میشود.
این خزانه – موزه در ساختمان بانک مرکزی ایران در خیابان فردوسی تهران قرار دارد.
تا قبل از دوره صفوی پادشاهان ایرانی نسبت به جمع آوری، حفظ و نگهداری جواهرات و سنگهای زینتی اقدام نکرده بودند.
در دوران صفوی پادشاهان با ارسال سفرایی به کشورهای مجاور اقدام به خریداری و جمع آوری و حفظ جواهرات موجود و خریداری شده کردند.
پس از حمله افغانها به ایران مقداری از این جواهرات به افغانستان فرستاده شد که با همت نادر بخش زیادی از آنها به ایران بازگردانده شد.
نادر شاه افشار جهت بازپس گیری بخشی از این جواهرات که به هندوستان فرستاده شده بود، نامههای متعددی را برای پادشاه هند فرستاد، اما چون جوابی نیافت با سپاه خویش راهی هندوستان شد.
لشکرکشی نادر موجب آن شد که پادشاه هند هدایا و جواهرات زیادی را به نادر اهدا کند.
بخش زیادی از هدایا و غنایمی که نادر از هندوستان جمع آوری نموده بود هرگز به ایران نرسید.
نادر پس از بازگشت به ایران به رسم آن روزگار بخشی از غنایم و هدایا را به حکام، امیران و پادشاهان کشورها و دیارهای اطراف ایران بخشید، مقداری از غنایم به استان امام رضا(ع) و بخشی دیگر را به سپاهیان اعطا نمود.
پس از قتل نادر یکی از سردارانش به نام احمد بیگ افغان ابدالی دست به غارت جواهرات خزانه زد و بخشی از این جواهرات منجمله الماس کوه نور که بعدها (احتمالا بالاجبار) به ملکه بریتانیا اهدا شد هر گز به ایران باز گردانده نشد.
در دوران قاجار جواهرات گردآوری و بخشی از آنها بر تاج کیانی و کره جواهر نشان و تخت نادری سوار و مرصع گردید و در کاخ گلستان نگهداری میشد. با روی کار آمدن رضا شاه پهلوی، جواهرات سلطنتی به زیرزمین کاخ مرمر منتقل شده در سال ۱۳۱۶ و پس از تکمیل ساختمان بانک ملی ایران قسمت عمده این جواهرات به موزه بانک ملّی منتقل و پشتوانه اسکناس گردید.
بعدها این جواهرات به عنوان وثیقه دولت بابت بدهی به بانک قرار گرفت.
خزانه جدید بانک مرکزی در تپههای عباس آباد تهران در حال ساخت است.
این خزانه در ساختمان بانک مرکزی ایران قرار دارد و بصورت موزه نیز استفاده میشود.
بسیاری از جواهرات سلطنتی ایران از دوره صفوی، دورهٔ افشار، قاجار و پهلوی در موزه جواهرات ملی ایران به نمایش گذاشته شده است.
چند نمونه از “جواهرات سلطنتی” در موزه جواهرات ملی ایران:
الماس دریای نور، جقه نادری، تاج فرح پهلوی، تاج کیانی، کره جواهر نشان، تخت طاووس (قاجاری) (تخت خورشید) و تخت نادری می باشد.
[metaslider id=14113]
