در این مطلب اطلاعاتی در مورد تراش های سنگ قیمتی در اختیار شما قرار می دهیم که انواع مختلفی دارد و همچنین به مراحل تراش دادن سنگ در شهر زیبای شیراز می پردازیم.
چهار نوع تراش سنگ قیمتی
هیچ نوع قانونی برای تعیین و تثبیت انواع تراش در سنگ قیمتی و جواهر وضع نشده است، با این حال چهار گروه مشخص برای تراش وجود دارند که عبارتند از:
- تراش صفحه ای (Faceted Cut)،
- تراش ساده (plain Cut), تراش مرکب (Mixed Cut) و تراش مجدد (again cut).
تراش صفحه ای برای سنگ قیمتی
تراش صفحه ای فقط در مورد سنگ قیمتی و شفاف اعمال می شود. هر چه تعداد صفحات تراش بیشتر باشد جلای بهتر و رنگ آمیزی جذاب تری حاصل می شود. فرم تراش صفحه ای به دو نوع اصلی تقسیم می شود: تراش برلیان گونه و تراش پله ای یا زمرد گونه.
تراش ساده و مرکب برای سنگ قیمتی
تراش ساده به فرم یک صفحه صاف و یا گنبدی است که برای عقیق و سنگ های مات مناسب می باشد. در تراش مرکب قسمت بالای نگین دارای یک صفحه بزرگ و مسطح است و قسمت پایین صفحات متعددی دارد که نسبت به لبه نگین دارای زوایای ثابتی هستند، یا کاملا بر عکس قسمت پایین از یک صفحه و قسمت بالا از صفحات متعدد تشکیل یافته، و یا اینکه هر دو قسمت سنگ دارای تراش صفحه دار است.
تراش مجدد برای سنگ های قیمتی
تراش مجدد, تراشی است که اگر سنگ در حین تراش صدمه ببیند و یا ناپاکی‌های درون آن از ارزش آن بکاهد، می‌توان آن را تراش مجدد داد؛ البته این کار باید توجیه اقتصادی داشته باشد؛ زیرا تراشکاران دستمزد خود را بر حسب ساعت کاری که انجام می دهند و یا مبنای وزن سنگ قیمتی قبل از تراش محاسبه می‌کنند. تراش مجدد شامل صیقلی مجدد، کارکرد مجدد و برش مجدد می‌شود.
صیقلی مجدد برای از بین بردن ناپاکی‌های سطحی است، مانند پریدگی کوچک، خط صیقل و خراش کوچک که عملی ساده است و به زمان کمی هم نیاز دارد و از وزن سنگ کمتر از یک سوت کم می‌شود.
زمانی تراش مجدد انجام می دهیم که در قسمت تحتانی تراش برلیان گونه سنگ مشکلی داشته باشد، مانند نوک انتهایی خارج از مرکز یا یک بال شکسته باشد یا برآمدگی نامنظم وجود داشته باشد؛ چون در این موارد به حلقه میانی دست نمی‌زنیم و ساختار اصلی سنگ دست نمی‌خورد دوباره کار تراش را انجام می‌دهیم و البته می‌توان آن را دوباره روی پایه خودش سوار کرد که این کار زیاد دشواری نیست.
در برش مجدد باید سنگ را از اول تراش داد و اگر ضرب خوردگی روی کمربند میانی باشد پاویلیون و تاج را باید عوض کرد. در این برش از وزن سنگ قیمتی به مقدار زیادی کاسته می‌شود.
از انواع تراش ها می توان به تراش هشت صفحه ای، تراش رز، تراش پله ای، تراش زمرد گونه، تراش مسطح، تراش کابوشن تراش دوکی و… اشاره نمود. در ادامه به مراحل تراش سنگ در شهر زیبای شیراز می پردازیم:
۱. شناخت سنگ
هنرمند باید در وهله اول، سنگ قیمتی و ویژگی‌های آن را به طور دقیق بشناسد و قدرت تشخیص این را داشته باشد که هر سنگی باید از چه زاویه‌ای برش بخورد.
۲. برش
مرحله برش از مهمترین مراحل شکل دادن سنگ است. در واقع این اولین مرحله‌ای است که شکل نهایی سنگ قیمتی را تقریبا می‌توان تشخیص داد. چرا که نحوه برش در اثر نهایی تاثیر بسیار دارد.
۳. تراش
در مرحله تراش باید شکل نهایی سنگ قیمتی را با تراش‌های مختلف مشخص نمود. هر سنگی قابلیتی متفاوت برای تراش دارد. تراش نیز انواع مختلفی دارد که شامل قواره، شیرازه، پشت ماهی، دامله‌ای، فَسِت و… می‌باشد.
قواره: سنگ قیمتی را در مرحله اول به شکل دلخواه می‌برند و حالت قواره‌ای پیدا می‌کند. به این تراش قواره‌ای کردن می‌گویند.
شیرازه: شیرازه دادن به کار به این معنی است که سنگ قیمتی را برای اینکه بتواند بر روی سطح قرار بگیرد در یک بخش پهن و در بش دیگر باریکتر می‌کنند. این به آن دلیل است که کار کردن بر روی سنگ راحت‌تر شود.
پشت ماهی: از آنجا که سنگ قیمتی با سطح صاف نمای چندان جالبی ندارد، هنرمند برای جلوه بخشیدن به اثر، روی آن را کمی هلال می‌نماید.
دامله‌ای: دامله‌ای همان حالت پشت ماهی را دارد با این تفاوت که کاملا هلال بوده، در حالی که پشت ماهی یک دیواره عمود دارد و در سطح کار تبدیل به هلال می‌شود.
فَسِت: فست همان زاویه زنی و تراش به شکل زاویه‌های گوناگون است. مثل الماس.
تراش سنگ قیمتی شیشه و کریستال تزئینی
از زمان های بسیار دور تلاش برای شبیه سازی سنگ قیمتی انجام شده است. شهرهای گابلونز و تورناو در کشور چک تا سال ۱۹۴۵ میلادی یکی از مهم ترین مراکز ساخت شبه جواهرات تهیه شده از شیشه بوده اند.
سواروفسکی یا سواروسکی (swarovski) یک شرکت اتریشی سازنده شیشه و کریستال های تزئینی، جواهرات و لوازم جانبی لوکس است که در سال ۱۸۹۵ توسط دانیل سواروفسکی تأسیس شده است و برند الیور وبر نیز ارائه دهنده انواع زیورآلات مزین شده به کریستال های زیبا و خوش تراش سواروفسکی به سرتاسر دنیا می باشد.
