مرمر سبز یا مالاکیت (به انگلیسی: Malachite) با فرمول شیمیایی Cu2(OH)2 – CO3 از مجموعه کانی هاست و از واژة یونانی Malakhe به معنای پنیرک که رنگ آن سبز است گرفته شده است.
مالاکیت در کجاها شکل می گیرد؟
مالاکیت کانی ای است که در اعماق کم زمین و در زون های اکسیداسیون بالای نهشته های مس شکل می گیرد. در اینجا این کانی در شکستگی ها، غارها، و فضاهای بین دانه ای سنگ های متخلخل، از محلول رسوب می نماید. برخی از اولین نهشته های استخراج شده مالاکیت که بیش از 4000 سال قبل استخراج و جهت تولید مس بکارگرفته شدند. مواد حاصل از این نهشته ها نیز برای تولید گوهر، تندیس ها و رنگ دانه ها مورد استفاده قرار می گرفتند. کانسارهای عظیم متعددی در کوهستان اورال روسیه بی ملاحظه استخراج می شدند، گوهرهای فراوان و مواد مورد نیاز جهت تندیس گری را در دهه 1800 میلادی تامین می نمودند. تولید امروزه این کانسارها بسیار اندک است و عمده مالاکیت های وارد شده به صنعت گوهرتراشی از کانسارها درجمهوری دموکراتیک کنگو بدست می آید. مقادیر اندکی نیز در استرالیا، فرانسه و ایالات آریزونای ایالات متحده تولید می گردند.
خصوصیات فیزیکی مالاکیت
بارزترین خصوصیت فیزیکی مالاکیت، رنگ سبز آن است. تمامی نمونه های این کانی سبزند که رنگ سبز آنها از سبز کم رنگ تا یک سبز براق تا سبز بسیارتیره که تقریباً سیاه است، متغییر می باشد. این کانی معمولاً در استالاکتیت ها و پوشش های خوشه انگورسان سطح حفرات زیرسطحی (مشابه کانسارهای یافت شده در غارها) یافت می گردد. اغلب هنگامیکه این مواد به فرم پلاک ها (slabs) و قطعاتی برش می خورند، سطوح برش خورده لایه بندی و چشم هایی مشابه عقیق را از خود نشان می دهند.
مالاکیت به ندرت به شکل بلور یافت می گردد اما اگر یافت گردد، بلورها معمولاً به شکل سوزنی (acicular) تا تیغه ای (tabular) و به رنگ سبز روشن، نیمه شفاف، با جلایی الماسی تا شیشه ای هستند. نمونه های غیر بلورین (Noncrystalline) اپاک و معمولاً با جلایی مات تا خاکی می باشند.
مالاکیت یکی از معدود کانی های سبز رنگی است که در تماس با اسید هیدروکلریک رقیق می جوشد. همچنین یک کانی نرم با سختی 3.5 تا 4 می باشد.
مالاکیت به عنوان گوهر
سبزخوش رنگ، جلای صیقلی براق، لایه ها و چشم های مالاکیت آن را مبدل به گوهری بسیار محبوب می گرداند. این ماده را جهت تولید مهره ها، به فرم کوژ تراش و برای تولید مواد مرصع کاری به صورت تیغه ای برش می زنند. همچنین به فرم اشیاء تزئینی، پیکرتراشی شده و نیز جهت تولید سنگ های نیمه قیمتی بکار گرفته می شود. جعبه های کوچکی که از تیغه های مالاکیت ساخته می شوند جذاب و محبوبند.
برخی از تماشایی ترین گوهرهای مالاکیت دربرگیرنده همرشدی، ادخال ها و مخلوط هایی از کانی های مالاکیت می باشند.
خصوصیات مالاکیت در بکارگیری آن به عنوان گوهر و اشیاء تزئینی محدودیت ایجاد می نماید. مالاکیت رخی کامل و سختی موس 3.5 تا 4 دارد و همین امر بکارگیری مالاکیت در اشیائی که تاب تحمل سائیدگی و ضربه را ندارند، با مشکل روبرو می گرداند. این کانی همچنین به حرارت حساس بوده در مقابل اسیدهای ضعیف، واکنش نشان می دهد. این ویژگی ها کاربرد آن را محدود تر کرده و نیاز به توجه و مراقبت هنگام تمیز نمودن، تعمیر و نگهداری را افزایش می دهند.
نویسنده: هوبارت کینگ (Hobart King)
