داستان ترکمنی زرگران

به  ما  بگو  زرگر

درست مانند تمام ترک های آسیای میانی،ترک های ترکمنستان نیز افراد بااستعدادی در هنر طلا وجواهرات هستند.

او از آثارتاریخی، ازبنای یادبود قربانیان زمین لرزه ی سال ۱۹۴۸عشق آباد و سپس ازمجسمه ی اسب عبورکرد.

پس از فرو خوابیدن طوفان شدید صحرای قره قوم در پارک ملی گلدن ایچ پناه گرفت. نفسش بندآمده بود. به قله ی پوشیده ازبرف رشته کوه های کپه داغ که از هر گوشه و کنار شهر دیده می شود نگاهی انداخت. رفت و رفت و به موزه ی ملی-تاریخی فرش نگاهی انداخت.

او وارد یک خیابان پهن و باور نکردنی شد که به میدان جمهوری میرسید و هنگامی که از جلوی مسجد ترکمان باشی عبور می کرد به آهستگی دعایی را زیر لب زمزمه کرد.

نورخورشید باعث بازتاب نور قرمز بر روی مرمرهای سفید می شود که در نمای ساختمان های شهربه کار رفته است. تمام شهر پر از ساختمان هایی است که از مرمر سفیدخالص درست شده اند. او به یاد صحبت رییس جمهور افتاد که گفته بود: “برایتان یک شهر سفیدخالص می سازم” رییس جمهور ترکمن باشی دقیقا به آنچه گفته بود عمل کرد و شهری یکپارچه سفید ساخته بود.

وی از چندین خیابان اطراف گذشت و به دومین منطقه ی میر رسید و وارد خیابان ساهکولوشد.

او از یک ساختمان که درست مانند ساختمان های قبلی از سنگ مرمر و سفید بود، واردشد. از یک راهروی طولانی گذشت که کارگاه هایی در آنجا پشت سرهم ردیف

بودند و مرتب صدای چکش به گوش می رسید. وقتی به کارگاه خود رسید ایستاد: کلیدش را وارد قفل کرد و باخواندن دعا در را باز کرد و به سمت میزش رفت.

روی صندلی اش که از چوب درخت بلوط درست شده بود نشست و سپس ابزارش را از زیر میز در آورد و روبروی خود گذاشت و به آهستگی و احترام دعا خواند.

به چیزهایی که برای ایجاد زندگی به وی کمک می کردند با عشق نگاهی انداخت و گویی ابزارهایی را که از پدر بزرگش به پدرش و از پدرش به او به ارث رسیده بودند با چشمان خود نوازش می کرد. دوباره دعای دیگری خواند و شروع به کارکرد.

اول از همه میخواست قطعه ی گل یقه را که چند هفته روی آن کارکرده بود، تمام کند.

زنان دوست داشتند که از این نوع زینت ها دور گردن خود استفاده کنند. جنس این گردنبند ازنقره بود و به وسیله ی جواهرات به شکل گل طراحی شده بود.

مدل گل یقه از مدتها قبل بوده است و شبیه سپری است که قدیم الایام در جنگ ها از سینه محافظت می کرد.

خانم ها نه تنها گل یقه، بلکه هر هنری را که با جواهرات در ارتباط باشد دوست دارند و دختران خود را به نام هایی که به جواهرات مربوط می شوند اسم گذاری می کنند.

وقتی به خانواده ی خود فکر کرد لبخندی زد: چراکه نام هایی که معنای زیبایی جواهرات، مرجان و نقره بودند را به خاطر آورد.

زرگر روزهای گذشته خود را به یاد می آورد…

پس از شکل گیری مدل گل یقه، او چند سنگ گران بها برای جا دادن در جواهر جدا و بررسی می کند. او از طلا، نقره، جیوه، برنز و نیکل در ساخت این مدل استفاده کرده بود و اکنون میخواست از سنگ های قیمتی، نیمه قیمتی و سنگ آلی برای تزیین آن استفاده کند.

او الماس، زمرد، عقیق ،فیروزه، مروارید، مرجان و کهربا را انتخاب می کند و روی میزش می چیند. وی آمیتیست، اوپال و زمرد کبود را کنار می گذارد و می گوید شاید بعدا از آنها استفاده کنم.

هنگامی که به سنگها زل زده است با فکرکردن به گذشته، غرق در افکار خود می شود. او از هنگامی که شاگرد پدرش بوده تا زمانی که خودش در این کار خبره شده بود و مدل های مختلف جواهرات را طراحی و ساخته بود ب دقت به خاطر می آورد.

چیزهایی که او تا به امروز ساخته است عبارت اند از: سربندهای نقره، دستبند طلای سفید و زرد، کمربند و عصایی که هر خانمی آنرا دوست دارد، همچنین گوشواره و حلقه های بینی و جواهراتی که روی سینه تا اطراف شانه ها را می پوشاند.

او انگشتر و النگوهای زیادی و همچنین پابندهای متعددی که مچ پارا زیباتر نشان می دهند با دستان خود ساخته است.

او با استفاده از جواهرات، کش و سنجاق سرهای زیبایی برای آراستن مو ساخته است. علاوه بر این او سر مار را برای دور نگه داشتن بدشانسی از کودکان ساخته است. سپس خاطرات را رها کرد و به ادامه ی کارخودش بازگشت.

در نهایت قطعه جواهر گل یقه را که با عقیق و فیروزه آراسته بود کامل کرد و در مقابل نور خورشید گرفت و شاهد درخشش سنگ های آن زیر نور خورشید شد.

زرگران ترکمن

درست مانند تمام ترک های آسیای میانی ترک های ترکمنستان نیز افراد با استعدادی در هنر طلا و جواهرات هستند.

افراد ماهر در زمینه ی هنر طلا و جواهرات در ترکمن زرگر نامیده می شوند.

در فرهنگ عام ترکمن مردم اعتقاد دارند جواهراتی که از یک نسل به نسل دیگر به ارث می رسد برای نسل جدید خوش شانسی و سعادت به همراه می آورد. با این حال زنان ترکمن می دانستند در مواقع اضطراری باید از این میراث چشم پوشی کنند.

در طول جنگ جهانی دوم زنان ترکمن هفت تن نقره به روسیه ارسال کردند تا در جنگ هزینه شود.

همچنین جواهرات افسانه های قومی و اجدادی را وارد ترکمنستان کرد. یکی از این افسانه ها و سنت ها این بود که اگر همراه نوزاد طلا و نقره باشد تا زمانی که او بزرگ می شود صحیح و سالم خواهد ماند و هیچ آسیبی به او نخواهد رسید. یادتان باشد اگربه عشق آباد رفتید حتما به بازار زرگرها هم سری بزنید.

منبع: نشریه طلا و جواهر

[metaslider id=13863]