نامگذاری جواهرات (The Nomenclature of Gems)
قدیمی ترین اسامی مربوط به کانی های جواهر که در کتب عهد قدیم یافت می شود مربوط به تمدن های یونان و روم باستان است.
در کتب پنجگانه تورات موسی مربوط به بیش از 3000 سال قبل و در کتاب مکاشفه حضرت یوحنا ( باب21) مربوط به 2000 سال قبل اسامی گوهرهائی که امروزه نیز مورد استفاده گسترده دارند آمده که عنوان شد. که از این میان اسامی یونانی هنوز هم رایج می باشند. معنی اکثر واژه ها و اسامی قدیمی جواهرات با گذشت زمان فراموش شده و یا تغییر یافته و دیگر کاملاً مشخص نمی باشد.
اسامی اولیه نشانگر ویژگی های خاص سنگ جواهر بوده و در این رابطه می توان مثلا رنگ را مثال زد ( مانند واژه Prase، که رنگ سبز این سنگ را نشان می دهد)، و یا مکان کشف سنگ گرانبها را( به طور مثال واژه “Agate” یا عقیق نام رودخانه ای است در سیسیل) و یا به مناسبت ویژگی منتسبی مانند ” صداقت ” در آمتیست.
نامگذاری های کانی های جواهر حدوداً از اوایل قرن حاضر به طریق علمی شروع شده و به دلیل کشف کانی های جدید اسامی جدیدی نیز می بایستی تعیین می شد که این نامگذاری بر اساس ویژگی خاص کانی به زبان لاتین یا یونانی و یا در رابطه با محل کشف آن یا نام فرد بخصوصی که در کشف و شناخت ومعرفی کانی مورد نظر دخالت داشته به عمل آمده است. اسامی کانی های جواهر که بر حسب محل استخراج آنها تعیین شده غالباً مورد اختلاف بوده و تلفظ این اسامی در زبان های مختلف متفاوت می باشد و حتی اغلب کمکی هم به شناخت محل یافت کانی مورد نظر نمی کند. چنانکه مثلاً واژه وزوویانیت (Vesuvianite ) که از اسم کوه Vesuvius در ایتالیا اقتباس شده و کانی آن عمدتاً در کانادا، ایالات متحده و روسیه یافت می شود. به همین علت نام ایدیوکراز(Idiocrase) که بیانگر شکل ظاهری بلور آن می باشد برای این کانی انتخاب شده و در نتیجه این کانی دارای دو نام می باشد. به همین ترتیب تعداد زیادی از کانی های جواهر با دو یا چند نام خوانده می شوند.
نکته جالب نام گذاری سنگ ها و کانی های گرانبها در رابطه با اشخاص می باشد مثلا گوهر کونزیت (Kunzite) که در سال 1902 یافت شد به احترام G.F.Kunz جواهر شناس معروف نامگذاری شده. اما صرفاً اسامی کارشناسان ومحققان بر روی این کانی ها گذاشته نشده بلکه اسامی حکام یا سیاستمداران و اقتصاددانان که هیچ گونه رابطه ای با کانی شناسی و یا زمین شناسی ندارند نیز بر روی این سنگ ها و کانی ها دیده می شود.
گوهر بسیار گرانبهای الکساندریت (Alexandrite) که یکی از زیباترین سنگ های جواهر جهان و به رنگ سبز زیبای زمرد (Green Fire) می باشد که شبها به رنگ قرمز یاقوت سرخ دیده می شود، به افتخار الکساندر سزار روسیه در سال 1830 میلادی نامیده شده.
علاوه بر اسامی علمی، اسامی اغفال کننده زیادی نیز برای جلب نظر خریدار بوسیله تجار بر روی کانی های گرانبها گذاشته شده است مخصوصاً استفاده از اسامی خارجی برای ترویج فروش کانی های جواهر در شرکت های بزرگ معمول می باشد. مثلاً، دو اسم جدید برای کانی های شناخته شده که به همین روش تعیین شده اند یکی مربوط به تانزانیت است که به نوع زویزیت آبی رنگ شفاف و جواهر گونه گفته می شود که توسط Desouza زمین شناس پرتغالی در سال های 1960 در تانزانیا کشف وتوسط کمپانی معروف تیفانی به جواهر دوستان جهان معرفی گردید. و دیگری ساوریت (Tsavorite) که خود یک نوع گارنت سبز کلسیم دار است و شباهت فراوانی به زمرد دارد.
برای جلوگیری از بی نظمی و سوء استفاده و همچنین جهت قراردادن اطلاعات صحیح در دست خریداران، دولت آلمان سال های قبل اقدام به انتشار اسامی استاندارد و قانونی کانی های گرانبها نموده و کشورهای دیگر نیز کم و بیش قوانین مشابهی وضع نموده اند. البته تنها بازاریابی و تشویق خریداران باعث نام گذاری های متنوع و ناصحیح نمی باشد. بلکه در بیشتر مواقع کمبود اطلاعات علمی در مورد کانی بخصوصی نیز سبب آن است.
