قره و کانسارهای نقره
– ماسيوسولفيد(سولفيد توده اي)
نقره در اين كانسار به اشكال عدسي شكل و لايه اي ديده مي شود و به عنوان محصول فرعي كانسار هاي مس و سرب- روي وجود دارد. عيار معدن كاري اين كانسار 1000-100 گرم در تن مي باشد مانند كانسار تين تيك (آمريكا)
– رگه هاي آرسنور(Ag- Co- Ni) :
نقره در اين كانسار به صورت رگه اي مي باشد. كاني هاي اقتصادي مهم آن پروستيت Ag3AsS3 و پيرارژيريت Ag3SbS3 مي باشد. عيار معدنكاري در اين نوع كانسار 1000-100 گرم در تن مي باشد به عنوان مثال كانسار كبالت (اونتاريو)
–اپي ترمال:
در مورد منشأ كانسارهاي اپي ترمال نقره و حتي طلا بحث هاي زيادي وجود دارد. زيس (1929) و اشميت (1950)پيشنهاد نمودند كه كانسارهاي اپي ترمال و دگرساني هاي كائولينيت-آلونيت و پيروفيليت مي توانند دردورن گدازه هايي كه از دهانه هاي تغذيه كننده فاصله گرفته اند، تشكيل شوند. اين كانسارها بر اثر جريان يافتن سطحي آبهاي جوي در درون گدازه ها حاصل مي شوند. ليكن در بعضي مناطق سيالات كانسارساز اساساً ماگمايي مي باشند و درجه مخلوط شدگي آبهاي جوي و تأثيرات آن متفاوت است (كانسار هاي اپي ترمال فلزات قيمتي سيليتو در طلا)
سيليتو (1993) كانسارهاي اپي ترمال فلزات قيمتي را بر اساس نوع دگرساني و كاني‌شناسي به 2 گروه تقسيم نمود:
الف)كانسارهاي اپي ترمال نوع High Sulphideسولفيداسيون بالا يا اسيد- سولفات:
– خصوصيات زمين شناسي:
اين ذخاير همراه با سنگهاي آتشفشاني،در مناطقي كه توده‌هاي نفوذي نيمه عميق اسيدي تا حد واسط حضور دارند، يافت مي‌شوند. جايگاه تكتونيكي آنها عمدتاً در كمربندهاي زون فرورانش و مناطق پشت قوسي،در محل گودالهاي آتشفشاني(كالدرا) و همچنين در مجموعه گنبدهاي ريوليتي است.
اين كانسارها احتمالاً بخش فوقاني سيستم‌هاي مس پورفيري را تشكيل مي‌دهند. از نظر سني عمدتاً در محدوده‌هاي زماني دوران سوم و چهارم كشف شده‌اند.
– بافت و شكل ذخيره:
به صورت بافت حفره‌اي در سيليس، رگه‌هاي دار يا لايه‌بندي، حالت برشي، و يا به صورت رگه‌اي و توده‌هاي جانشيني يافت مي‌شوند.
– آلتراسيون:
كانيهاي نظير كائولينيت، آلونيت، باريت، هماتيت، سرسيت، ايليت، پيروفيليت، جروسيت، در زونهاي آلتراسيون به چشم مي‌خورند. همچنين به دليل تأثير محلولهاي اسيدي و حل شدن ساير مواد، كوارتز به حالت دانه ريز و به صورت حفره‌اي باقي مي‌ماند.
– كانيهاي ذخيره:
پيريت، آنارژيت، كالكوزيت، كووليت، بورنيت، طلا، الكتروم، اسفالريت، كالكوپيريت، گالن، تتراهدريت، كانيهاي باطله شامل پيريت و باريت هستند.
– ويژگيهاي ژئوفيزيكي:
پايين بودن خواص مغناطيسي به دليل شست و شوي اسيدي سنگهاي منطقه.
ب) كانسارهاي اپي ترمال نوع سولفيد كم Low- Sulphide (آدولاريا- سرسيت)
– خصوصيات زمين شناسي:
اين ذخاير همراه با سنگهاي آتشفشاني كالك آلكالن آندزيتي كمربندهاي زون فرورانش يافت مي‌شوند، از نظر سني عمدتاً مربوط به دوران سوم هستند، اما در دوران دوم و اول نيز كشف شده‌اند. در مناطق گسلي دهانه‌هاي آتشفشاني و گسلهاي زونهاي كششي تشكيل مي‌شوند و در بخش فوقاني توده‌هاي نيمه عميق قرار مي‌گيرند.
– بافت و شكل:
عمدتاً توسط زونهاي گسلي كنترل مي‌شوند. در صورتي كه سنگهاي ميزبان از تخلخل مفيد و مناسب برخوردار باشند عرض زون كاني سازي ممكن است گسترده باشد. بافت در زون گسلي از نوع پر كننده فضاي خالي است.
– آلتراسيون:
زون سيليسي به صورت كلسدوني، رگه‌هاي كوارتز، آدولاريا، كلسيت، ايليت، سريسيت، كائولينيت و آلتراسيون پروپيليتيك.
– كانيهاي ذخيره:
الكتروم، طلا، آرژانتيت،كالكوپيريت، اسفالريت، گالن، تتراهدريت، سولفوسالتهاي نقره و در بخش فوقاني سيستم آنومالي As, Sb, Hg ديده مي‌شود.
– ويژگيهاي ژئوشيميايي:
Au, Ag, Zn, Pb, Cu, As, Sb, Ba, F, Mn و در مناطق خاص عناصر Te, Se, Hg يافت مي شود.
– ويژگيهاي ژئوفيزيكي:
از ويژگيهاي ژئوفيزيكي اين ذخاير استفاده از روش VLF جهت شناسايي زون گسلي داراي سولفيد، پرتونگاري جهت شناسايي زون غني از پتاسيم مي باشد.
عيار و ميزان ذخيره(نوع كم سولفيد)
دو نوع ذخاير طلاي اپي‌ترمال كم سولفيد شناسايي شده‌اند:
(1نوع Au-Ag
متوسط ذخيره: 77/0 ميليون تن، متوسط عيار: g/t1g و g/10=A t5/7= Au
(2نوع Au-Cu
متوسط ذخيره: 3/0 ميليون تن، متوسط عيار: %3/0>Cu>%75/0 و g/t38=Au
كانسارهاي طلاي اپي‌ترمال به 3 حالت كلي يافت مي‌شوند كه عبارتند از:
(1نوع پراكنده در سنگهاي كربناتي (تيپ كربناتي(
(2نوع پراكنده در سنگهاي آتشفشاني (نوع چشمه‌هاي آب گرم(
(3نوع رگه‌اي
