سختی سنگ ها بستگی به چه عواملی دارد؟
مقیاس سختی موس (Mohs) توسط معدن شناس آلمانی تعریف شد و سختی سنگ ها را مشخص کرد.
فردریک موس(Friedrich Mohs) در سال ۱۸۲۲ میلادی سختی نسبی مواد معدنی را اندازه گیری کرد.
پایه این مقیاس ۱۰ کانی موجود مختلف است.
از آنجایی که این مقیاس ترتیبی است، ۲ ماده معدنی برای تشخیص سختی آن ها مورد بررسی قرار می گیرد.
همچنین اکثر خریداران می دانند که سنگ ها دارای سختی متفاوت هستند.
اکثرا اطلاع دارند که سختی آن ها بر اساس مقیاس موس اندازه گیری می شود.
که از ۱ تا ۱۰ سختی سنگ ها را درجه بندی می کند.
اشتباه اکثر مردم این است که فکر می کنند دوام یک سنگ بستگی به سختی آن دارد.
این مطلب سعی می کند تا به بررسی وضعیت سختی سنگ ها بپردازد.
در مقیاس موس، الماس دارای سختی ۱۰ است.
به این معنی است که می تواند دیگر سنگ ها را به آسانی خراش دهد.
نام کانی |
درجه سختی |
نسبت سختی |
| الماس(Diamond) | ۱۰ | ۱۴۰۰۰۰ |
| یاقوت(ruby and sapphire) | ۹ | ۱۰۰۰ |
| توپاز(Topaz) | ۸ | ۱۷۵ |
| کوآرتز(Quartz) | ۷ | ۱۲۰ |
| ارتوکلاز(Orthoclase) | ۶ | ۳۷ |
| آپاتیت(Apatite) | ۵ | ۶/۵ |
| فلوریت(Fluorite) | ۴ | ۵ |
| کلسیت(Calcite) | ۳ | ۴/۵ |
| سنگ گچ(Gypsum) | ۲ | ۱/۲۵ |
| طلق(Talc) | ۱ | ۰/۰۳ |
نمونه هایی از زندگی روزمره:
ناخن دارای سختی 2 است
مس، حدود 3
تیغه چاقو، 5
شیشه پنجره 5.5
و فولاد 6.5 است.
مثالی برای نحوه عملکرد مقیاس موس (mohs)
توپاز می تواند تمام سنگ هایی که درجه پایین تری دارند را خراش دهد.
ولی بر اثر برخورد با الماس یا یاقوت خراشیده می شود.
مقیاس موس نسبی است.
به طور دقیق نمی گوید که الماس چه مقدار از یاقوت و توپاز سخت تر است.
الماس حدودا ۴ برابر یاقوت سختی دارد.
و یاقوت حدودا ۲ برابر توپاز سخت است.
در عوض توپاز ۲ برابر کوارتز سختی دارد.
کوارتز نیز تنها ۲۵ درصد بیشتر نسبت به آپاتیت سختی دارد.
دوام و پایداری یک سنگ قیمتی نباید تنها بر اساس سختی آن سنجیده شود.
دلیل های دیگری نیز وجود دارند.
برای مثال، الماس شکافتگی بی نظیری دارد، به این معنی که تنها با یک ضربه می تواند تقسیم شود.
این مورد برای توپاز هم صدق می کند.
یاقوت به سختی الماس نیست، شکافی ندارد.
مورد دیگری از سنگ های سخت زمرد است.
می تواند شکستگی های داخلی داشته باشد که با روغن کاری پر می شوند.
بنابراین به مراقبت و نگهداری ویژه ای نیازمند است.
بعضی سنگ ها سختی چندانی ندارند، مانند حدید (7 تا 6.5)
که همین میزان سختی آن نیز برای ساختار کریستالی آن است.
مورد دیگر برای دوام سنگ ها ثبات آن ها است.
ثبات و پایداری یک سنگ شامل مقاومت در برابر اثرات مختلف است.
اثراتی مانند حرارت، نور و مواد شیمیایی.
بسیاری از سنگ های قیمتی مانند آکوامارین و زبرجد نباید در معرض مواد اسیدی باشند.
بعضی سنگ ها مانند کونزایت (kunzite)، هیدنیت (hiddenite) و توپاز زرد
نباید در معرض نور باشند و بر اثر تابش مستقیم نور می توانند رنگ خود را از دست بدهند.
سنگ های آب دار مانند اوپال، می توانند خشک شده و شکافته شوند.
نام سنگ |
سختی |
صفحه اطلاعات |
| الماس | 10 | سنگ شناسی الماس |
| یاقوت سرخ | 9 | سنگ شناسی یاقوت سرخ |
| یاقوت کبود | 9 | سنگ شناسی یاقوت کبود |
| یاقوت استار | 9 | سنگ شناسی یاقوت ستاره ای |
| الکساندریت | 8.5 | سنگ شناسی الکساندریت |
| توپاز | 8 | سنگ شناسی توپاز |
| زمرد | 7.5 – 8 | سنگ شناسی زمرد |
| آکوامارین | 7.5 – 8 | سنگ شناسی اکوامارین |
| آمتیست | 7 | سنگ شناسی آمتیست |
| کوارتز | 7 | سنگ شناسی کوارتز |
| تورمالین | 7 – 7.5 | سنگ شناسی تورمالین |
| کوارتز صورتی | 7 | سنگ شناسی کوارتز صورتی |
| سیترین | 7 | سنگ شناسی سیترین |
| زبرجد | 6.5 – 7 | سنگ شناسی زبرجد |
| عقیق شجری | 6.5 – 7 | سنگ شناسی عقیق شجری |
| چشم ببر | 6.5 – 7 | سنگ شناسی چشم ببر |
| عقیق | 6.5 – 7 | سنگ شناسی عقیق |
| زرقون | 6.5 – 7.5 | سنگ شناسی زرقون |
| عقیق سیاه(اونیکس) | 6.5 – 7 | سنگ شناسی عقیق سیاه |
| لابرادوریت | 6 – 6.5 | سنگ شناسی لابرادوریت |
| سنگ ماه(Moonstone) | 6 – 6.5 | سنگ شناسی سنگ ماه |
| رودونیت | 5.5 – 6.5 | سنگ شناسی ردونیت |
| اوپال | 5.5 – 6.5 | سنگ شناسی اوپال |
| فیروزه | 5 – 6 | سنگ شناسی فیروزه |
| مالاکیت | 3.5 – 4 | سنگ شناسی مالاکیت |
| مروارید | 2.5 – 4.5 | سنگ شناسی مروارید |
| کهربا | 2 – 2.5 | سنگ شناسی کهربا |
برای مشاهده جدیدترین جواهرات به سایت جواهری بینا مراجعه فرمایید .
مؤلف: آقای سلطانی
“بررسی سختی سنگ های قیمتی”
دقیق ترین سنجش سنگ با کدام دستگاه های دیجیتالی صورت میگیرد
برای تشخیص سنگهای مختلف و تعیین نوع آن‌ها،
دستگاه‌های دیجیتالی متفاوتی وجود دارند که هر یک ویژگی‌ها و دقت‌های خاص خود را دارند.
سلام تعدادی سنگ و نگین انگشتری شرف شمس و عقیق و لاجورد دارم خریدار هستید آدرس شما کجاست
سلام دوست عزیز
خیر، خرید نداریم.
با عرض سلام… و تشکر از برنامه و سایت زیبا و مطالب خوب … در مورد گوهر سنگها تمام انسانها بطور عام به عنوان زیورآلات از آن استفاده و لذت می برند و تنها می‌گویند نگین سبز ،نگین زرد، نگین سیاه و غیره اما در زمینه علمی و ساختار و زمین شناسی و شاید غیر زمینی سنگها بطور عجیبی با هم فرق کرده و ساختار متفاوتی دارند بطور مثال وقتی مردم می‌گویند نگین سبز یک فرد عالم گوهر شناس می‌داند که نگین سبز ممکن است از دهها نمونه سنگی باشد که از نظر جنس و ساختار و سختی و فرمول و قیمت از زمین تا آسمان فرق داشته باشد… متشکر